બહેની મારી મારે આંગણે રાખી લઈ આવી,

 

બહેની મારી મારે આંગણે  રાખી લઈ   આવી,
સાથ  સાથ ફૂલ-કંકુ ,   શણગાર સજી   આવી.

પવિત્ર સંબંધનો કેવો    છે  સુંદર આ દિવસ !
નિસ્વાર્થ ભાવનાનો  દીપ પ્રકટાવતી આવી.

લાગણીને ભરપૂર  ભંડાર ભરે  ભાઈ  માટે,
અનોખાબંધંનની અમર રાખડી લઈ આવી.

આ કાચો કોઈ દોર   નથી કે  ટુટી જશે કઈ!
યુગોથી    વહેતી ગંગાની એક   ધારા લાવી.

જગતમાં   નહી  મળે     ભાઈ-બેનની જોડી,
કેવી ઘેલી બની છે આજ ભાઈ-ઘેર આવી.

બહેન મારી   હૈયાના હાર ગુંથી લાવી આજ,
અવિરત પ્રેમની   બે’ની  આશ   લઈ આવી.

ભાઈ અમે અમેરિકન ગુજરાતી.

 

હોટેલ-મોટેલના માલિક  ગુજરાતી, ગુજલીશમાં સૌને આવકારતા ગુજરાતી,
ભાઈ અમે અમેરિકન ગુજરાતી.

નાનું    હોય    કે     મોટું     ગામ ત્યાં જોવા  મળે ધંધો કરતા ગુજરાતી,
ભાઈઅમે અમેરિકન ગુજરાતી.

પરસેવો      પાડતા ગુજરાતી,   દેશમાં ભાઈ-ભાડુંને  મદદ કરતાં ગુજરાતી,
ભાઈ અમે અમેરિકન ગુજરાતી.

કરકસરમાં નંબર One ,Triple couponsમાં ફૂડ buy કરતા  ગુજરાતી,
ભાઈ અમે અમેરિકન ગુજરાતી.

હોય      જ્યાં એક      ગુજરાતી, ત્યાં પછી આખુ ગામ વસે એ  ગુજરાતી,
ભાઈ અમે અમેરિકન ગુજરાતી.

“Sale”ના છાપા જોતા  ગુજરાતી, આવક ઓછી તોય જલસા કરતા ગુજરાતી,
ભાઈ અમે અમેરિકન ગુજરાતી.

અથાણા, આંબલી    સાથે દાતણની    જુડી ,     દેશથી લાવતા ગુજરાતી,
ભાઈ અમે અમેરિકન ગુજરાતી.

અમેરિકન મિત્ર આવે ઘેર,એને પણ ખીચડી-કઢીનો આસ્વાદ કરાવતાં ગુજરાતી,
ભાઈ અમે અમેરિકન ગુજરાતી.

દિવાળીમાં દિવો ને ક્રીસ્મસમાં કેન્ડલ,સર્વધર્મેના પર્વે અહી ઉજવતા ગુજરાતી,
ભાઈ અમે અમેરિકન ગુજરાતી.

ટોરટીયા ને દાળ,શાક સાથે ગાર્લિકબ્રેડ, બ્રેડ પર અથાણાના ચટકા કરતાં ગુજરાતી,
ભાઈ અમે અમેરિકન ગુજરાતી.

અમો ખંતીલા ગુજરાતી, જેવો દેશ એવો વેશ પે’રી સૌની સાથે ભળતા ગુજરાતી,
ભાઈ અમે અમેરિકન ગુજરાતી.

ઝરણાની ઈચ્છા!

 

ક્યાં  જઈશ  હું ?
નથી  સરિતા સરીખો   વેગ,
કે પટ કે તટ મારો.
પક્ષીગણ છબછબીયા કરે,
એટલું  નીર!
સાગરને તો હું ક્યારે  મળું?
ભેખડના ઉંડાણમા વિલીન થવ!!
પહેલાં…
બસ એક તરસ્યા મુસાફર ને મળું…
 

ચાલો આપણાં ઘેર..

“કહેવાય છે  ભૂતકાળ પર નજર નાંખવાથી જો દુ:ખી જ થવાનું હોય તો પાછળ નજર ના કરો પણ મન પર એક યાદ રૂપે ફૂટી નીકળેલું આ ગરમ પાણીનું વહેણ  સદા વહ્યા કરે છે અને મને ભીંજવ્યા જ કરે છે.જેમ જેમ ભુલવાની કોશિષ કરૂ છું તેમ તેમ એ એક ધારદાર ચપ્પાની જેમ ભોંક્યા કરે છે! શું કરૂ ? એ દિવસો પણ જતાં રહ્યાં.એક  કાચી માટી માંથી બંધાયેલ ઈમારત ભાંગીને જમીન દોસ્ત થઈ ગઈ! અરે! એની પડેલી માટી પણ પવનના સપાટા સાથે ઊંડી ગઈ! બસ અહીં હું રહી ગઈ છું એક જુની પુરાણી ઈંટ , કોને ખબર એક દિવસ એ પણ કોઈ ઊંચકી ગારબેજમાં નાંખી દેશે!”

‘રમેશ, આપણી આ મધુરજની તો કાલે પુરી થશે  અને તમે તો પાછા અમેરિકા જતાં રહેશો અને ઘરમાં સૌ હશે પણ આ લગ્નબાદ પ્રણયની આગથી એવી દાઝી છું કે નથી રહેવાતું નથી સહેવાતું!’

‘સુચિત્રા, હની, હું જેવો અમેરિકા પહોંચીશ તુરતજ તારા માટે એપ્લાઈ કરી દઈશ અને તું બે-ત્રણ મહિનામાં તો અમેરિકા આવી જઈશ  ફરી આપણી મસ્તીભરી જિંદગીની શરૂઆત થશે!’

રમેશના ગયાં બાદ એક દિવસ એક મહિના જેવો લાગતો હતો.આ એક યુવાની મજા કે સજા છે! મારા કુટુંબની પરિસ્થિતી ઘણી નબળી હતી. ગરીબાઈનેતો અમારાજ ઘરમાં રહેવું ગમતું હતું. રમેશ જ મને  અવાર નવાર અમેરિકાથી ફોન કરતો. અમારા ઘરમાં તો ફોન હતો જ નહીં  એથી અમારા પડોશી રમામાસીને ત્યાં ફોન આવે ત્યારે મારે ત્યાં જઈને વાતો કરવી પડે. સૌ આસપાસ હોય એટલે’ કેમ છો, કેમ નહી’ એવી ઔપચારિક વાતો કરી મન મનાવી લેતી. મારી ઈંતજારનો અંત આવ્યો, મને વીઝા મળી ગયાં. મા-બાપ ખુશ હતાં છતાં દીકરી પરદેશ જાય એની ખુશી સાથે વિદાયનું દુ:ખ વધારે હતું .અમેરિકા વિશે ઘણું જ સાંભળ્યું હતું પણ જ્યારે સ્વપ્ન સાકર થાય ત્યારે એ અનુભવની લાગણી અનોખી હોય છે.૧૯૭૨ની સાલ,શિકાગોમાં ઠંડીની ઋતું.રમેશ મને એરપોર્ટ પર લેવા આવ્યો અને મેં ઈમીગ્રેશન અને કસ્ટમ પતાવી બહાર આવી ત્યાં ગેઈટ પાસેજ ફુલ-ગુસ્તો લઈ રમેશને મેં જોયો.એરપોર્ટથી ઘરનો રસ્તો ૪૫ મિનિટનો હતો પણ સ્નો બહુંજ ભારે પડતો હતો.ટ્રાફીક ઘણોજ સ્લો હતો. ૫૫ માઈલની સ્પીડ વાળો રસ્તે માત્ર ૧૫-૨૦ માઈલની સ્પીડે કાર જતી હતી. પણ મને પહેલી વખત સ્નો પડતો જોવાની મજા પડી ગઈ!

આવા હેવી ટ્રાફીક અને હેવી સ્નોમાં ઘેર આવતા ત્રણ કલાક થયાં. ઘેર આવી. ‘સુચિત્રા, આમને મળ, આ છે મીસ વિમળા.’  અમો બન્ને એકબીજાને મળ્યા. વીક-એન્ડ હતું એથી બીજા મિત્રો પણ ત્યાં હતાં જેઓ હેવી સ્નોને લીધે એર-પોર્ટ પર મને રીસિવ કરવા આવી નહોતા શક્યા.મારા આવ્યાની ખુશાલીમાં ઘર આખું મિત્ર મંડળથી ભરાયેલુ઼ં હતું, શરૂઆત શેમ્પેઈનથી થઈ..

‘We are welcommig   Suchitra to USA and lets cheer up together!'( સુચિત્રાને અમેરિકામાં આવકારીએ અને આજે  ખુશાલી મનાવીએ).

સૌ ડ્રીન્કસ પિવામાં મશગુલ હતાં, સાથે સમોસા, ચીપ્સ-ડીપ,ની મજા માણી રહ્યા હતાં.દેશમાં કદી પણ જે વસ્તું કે રીત-રિવાજ જોયા નહોતા એ અહીં જોવા મળ્યા. ઘણીજ અચરજ થઈ પણ મનને મનાવ્યું:

‘આ તો અમેરિકા અને યુરોપ કન્ટ્રીનો રીત-રિવાજ છે. આ દેશમાં આવ્યાજ છીએ તો એની ધુળનો સ્પર્શતો થવાનો જ !’

પાર્ટી મોડે સુધી ચાલી. હું ૨૨ કલાકની મુસાફરી કરી ઘણીજ  થાકેલી હતી.
રમેશે મને કહ્યું” તું થાકેલી છો , ઉપર માસ્ટર બેડરૂમમાં જઈ સુઈ જા!’ મીસ વિમળાએ મને બેડરૂમ બતાવ્યો અને ગુડનાઈટ કહી જતી રહી.જેવી બેડરૂમમાં પડી એવી ઘસઘસાટ સુઈ ગઈ દિવસ-રાતનો તફાવત, ઝેટલેગની  અસર નીચે હું  સવારે વહેલી ઉઠી ગઈ! ઉઠી આંખ ખોલી.” બાપરે!!  મેં જે ભયાનક દ્ર્શ્ય જોયું તે  દ્ર્શ્ય આજ પણ અને કાયમને માટે મારી આંખમાં, મનમાં, ક્રેઝી ગ્લુની જેમ ચીપકી ગયું છે! મારા બેડમાં મારા પતિ હોય એ સ્વાભાવિક છે પણ સાથો સાથ વિમળા હોય એ દ્ર્શ્ય હું જોઈ ના શકી! બન્ને ઘસઘસાટ આરામથી સુતા હતાં.શું કરૂ? અજાણો દેશ, અજાણી ભુમી.કોઈને પણ અહીં હું ઓળખતી પણ નથી. કયાં જઈશ? મારા મા-બાપ આ જાણશે તો એમનું તો હ્ર્દયજ બેસી જશે! મારું હ્ર્દય પણ ભડભડ બળવા લાગ્યું. હજારો વિચારોની આંધીઓથી મન ઘેરાવા લાગ્યું. ઘણી દલીલ-બાજી ચાલી.

‘બસ મને ભારત પાછી મોકલી આપો’.

‘ જો એજ તારી મરજી હોય તો મને વાંધો નથી…પ..ણ વિમળા તો આજ ઘરમાં રહેશે..બાકી તું  ભારત જઈ ને  શું કરીશ ? ભીખ માંગીશ? તારા મા-બાપની સ્થિતી સારી નથી કે તને જિંદગીભર પાળે!’

‘હા , હા  ગરીબ રહ્યાં તો શું થઈ ગયું, શાંતીથી રોટલો મરચું ખાઈને જીવીશું. તમે અમારી ગરીબીનો ગેર ફાયદો ઉઠાવ્યો છે.’

શું કરૂ? જો હું પાછી જઈશ તો..મારા માતા-પિતા મારૂ દુ:ખ સહન નહી કરી શકે અને એમાંય હું એકની એક દીકરી!  હું જ દુ:ખ સહન કરી જિંદગી કાઢી લઉ!  મોટી ઉંમરના મા-બાપને ઉંડો ઘા આપીશ તો  એ સહન નહી કરી શકે. વિમળા એક શબ્દ ના બોલી.અમારી બન્નેની દલીલ વચ્ચે અવાર-નવાર મેં તેણીને મલક, મલક હસતી જોઈ!

જે સ્વપ્ન જોયું હતું કે અમેરિકા તો સ્વર્ગની ભુમી છે. અહીં સુખ શાંતીનો અખુટ ભંડાર ભરેલો છે.મારૂ સ્વપ્નતો ભાંગીને ભુક્કો થઈ ગયું.  આ દેશનો વાંક નથી અહીં આવીને સુખસાહેબીમાં બગડી જતાં આપણાં દેશવાસીઓ સુખને જીરવી શકતાં નથી. દેશમાં કદી ના જોયેલુ સુ:ખ અહીં આવતાજ  છલકાઈ જાય છે.
અધુરી ભરેલી બાલદી છલક, છલક થઈ..છલકાતીજ રહે છે. રમેશ એમના મા-બાપનો એકનો એક પુત્ર અને ખેતીવાડી વેંચી તેને અહીં મોકલ્યો.મા-બાપ અવાર-નવાર ભણવ માટે પૈસા મોકલાતા. મા-બાપની ઈચ્છા હતી કે એ ડૉકટર બને..પણ રમેશ માત્ર કોલેજના ચાર વર્ષ માંડ માંડ પુરા કરી શક્યો. વિમળા પણ એમના ગામની. અહીં વીઝીટર તરીકે આવેલ અને રમેશની સાથે રહી પડી. વિમળા લગ્નમાં નહોતી માનતી,સ્વછંદી સ્વભાવની હતી.અહીં ઘણું શિખવા જેવું છે પણ એ માત્ર શીખી બધાજ અવળા રસ્તા! રમેશના માતા-પિતાના દબાણથીજ એમણે મારી સાથે લગ્ન કર્યા છે એ વારંવાર મને કહ્યાં કરે છે.

મેં એક દીકરીનો જન્મ આપ્યો અને વિમળાને પણ બે સંતાનો થયાં.રમેશને સમાજમાં”રોમીયો” અને” બે-બૈરી વાળો” તરીકે ઓળખે.વિમળાના સંતાનો બહું ભણી ના શક્યા અને રમેશ કદી  પણ છોકરા પ્રત્યે ધ્યાન આપ્યું જ નથી.વિમળા અને રમેશ બન્ને જોબ પરથી આવે અને રોજ બીયરની બૉટલ અથવા સ્કૉચ ઢીચવા જોઈ એ.જિંદગીમાં મને મળેલી પછડાટ માંથી મને ઘણુંજ શિખવા મળ્યું. મારી ઈન્સ્યુરન્સ કંપનીમાં જોબ હતી.જોબ સારી હતી,લેડીઝ બોસ હતી એ પણ મારા પ્રત્યે સહાનુભુતી રાખતી . લન્ચ ટાઈમમાં મને ઘણીજ સારી સલાહ તેમજ બાળકોને સારા સંસ્કાર આપવા, સારી કોલેજમાં મોકલવા, કેવી રીતે સ્કૉલરશીપ લેવી એના વિશે ગાઈડન્સ આપતી. મારી બૉસ મીસ ડાયાનની સલાહ-સુચનથીજ મારી દીકરી નીલા આજે કમ્પ્ટર એન્જીનયર બની, સારી નોકર મળી. નીલા મારી દીકરી જ નહી દોસ્ત પણ હતી..એ મારી પ્યારી સહેલી હતી.વિમળાના પુત્રો રૉકી અને રૂપ બન્ને માંડ હાઈસ્કુલ સુધી ભણ્યાં અને એક કાર ગેરેજ માં અને બીજો રેસ્ટોરન્ટમાં જોબ કરી જુદા રહે છે અને હમાંજ સાંભળવા મળ્યું કે રૉકી કોઈ મેક્સીકન ગર્લ સાથે અને રૂપ કોઈ વ્હાઈટ ગર્લ સાથે કોર્ટમાં મેરેજ કરી લીધા છે.ના તો રમેશને એની દરકાર છે કે ના તો વિમળાને!  રમેશ અવાર-નવાર હેવી ડ્રીન્કસ પી મારી સાથે ખોટી રીતે ઝગડા, મારા-મારી કરતો અને વિમળા પણ બેઠી બેઠી મારી તરફ હસતી હોય! આ બધી પરિસ્થિતી તી મારી વ્હાલી દીકરી નીલા વાકેફ હતી.

‘મૉમ, હું તને જન્મટીપની સજામાંથી મુક્ત કરાવું છું.  ૩૦ વરસના હત્યાચાર , જુલ્મની સજા  અને ગુલામી અવસ્થા તે  ભોગવી   હવે મૉમ, ચાલ આપણા ઘેર. મેં ત્રણ બેડ રૂમનું હાઉસ લીધું છે, એજ તારૂ ઘર છે, એજ તારું પિયર છે, એજ તારું ફ્રીડમ-હાઉસ છે.

‘ ‘નીલા, તું તારી મૉમને ક્યાં લઈ જાય છે..એ મારી વાઈફ છે તને તેણીને લઈ જવાનો કશો હક નથી! રમેશ તાડુકીને બોલ્યો.’

‘ Dad, be quite, do not say a single word, you do not have any right to stop me to take her to freedom house…( ડેડ, ચુપ રહો, તમને એક પણ શબ્દ બોલવાનો હક્ક નથી અને મને તેણીને એક સ્વતંત્ર ઘરમાં લઈ જવા રોકી શકશો નહીં)..She has been abuse  by you for  30 yrs and it’s enough..if you stop me, I will call a police and complain against you about an abuse., do you want me to do that?( તમે ૩૦ વરસથી એમની ઉપર જુલ્મ કરતા રહ્યાં છો..હવે બહું થયું! જો મને રોકશો તો હું જ પોલીસને બોલાવી, મૉમ પર આદરેલા જુલ્મની ફરિયાદ કરીશ, તમે આવું ઈચ્છો છો?)’

રમેશ એક શબ્દ પણ ના બોલ્યો કારણ કે તે અહીના કાયદા કાનુનથી વાકેફ હતો!

મિત્રો: વાર્તા વાંચ્યાબાદ આપ આપનો અમૂલ્ય પ્રતિભાવ જરૂરથી આપશોજી.

વતન અમારૂં..

જન્મ લીધો  જે ધરતી પર એ પ્યારું છે વતન અમારૂં,
યાદ આવે ઊચો હિમાલય, સર ઝુકે એ વતન અમારૂ.

પરદેશમાં  બેઠી   શાન રાખે, એવું રૂડું વતન અમારૂ,
ગંગામાતનું ગૌરવ ગાતા,એવું  પવિત્ર વતન અમારૂ.

શાંતી-અહિંસાનો પાઠ દેતું એવું , સુંદર વતન અમારૂ,
હાથ મિલાવે સૌની સાથે,એવું કદરદાન વતન અમારૂ

જળહળતો સુવર્ણકાળ જ્યાં,એવું ભવ્ય  વતન અમારૂ,
ભાવિ  ઉજળું જગતમાં જેનું એવું સોનેરી વતન અમારૂ.

 

 

પ્રીતિમાં એવી રીતે

 

પ્રીતિમાં  એવી  રીતે ડુ બાવી  ગયાં   તમે,
માયા ને   મોહમાંથી તરાવી    ગયાં  તમે.

એની અસરથી  આખું જગત ઝળહળે તો છે,
ઉરમાં  ભલેને   આગ લગાવી  ગયાં  તમે.

જો કે અરસપરસ  હતી દિલની જ  આપલે,
હું   ખોટમાં  રહ્યો અને  ફાવી  ગયાં   તમે.

ડાહ્યા જનોને  મારી   અદેખાઈ    થાય છે,
કઈ જાતનો   દીવાનો બનાવી  ગયાં તમે.

બેફામે  તમને જીવતાં દીધા હતાં  જે ફૂલ,
એની  કબર ઉપર એ ચઢાવી ગયાં  તમે?  

-બરકત વીરાણી ‘બેફામ’

ગાંધીવાદી શ્રી અતુલભાઈની ભાવભીની વિદાય..

 

(હ્યુસ્ટન ગાંધી લાયબ્રેરીની સેવા કમિટિ સાથે શ્રી અતુલભાઈ અને એમના પત્નિ રીટાબેન કોઠારી.)

********************************************************************************

                                                                   હ્યુસ્ટન ,ટેક્ષાસમાં સ્થાયી થયેલ શ્રી અતુલભાઈ કોઠારી ૩૬ વર્ષ અમેરિકા રહ્યા બાદ અને ગાંધીજીના રાહપર ચાલી હ્યુસ્ટનમાં ગાંધી લાયબ્રેરીની સ્થપના કરી, દર વર્ષે ગાંધી જયંતીની શાનદાર ઉજવણી હ્યુસ્ટન આંગણે કરી, જેમાં  ગાંધીજીના આદર્શો, અહિંસા, શાંતી ની પ્રવૃતિમાં બાળક માટે ફીલ્ડ ટ્રીપ, નિબંધ સ્પર્ધા, તેમજ ગાંધી જયંતી દિવસે સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમ સાથે ગાંધીકુચ વિગેરે  કાર્યકમનું સુંદર આયોજન કરી  અમેરિકન પ્રજા, તેમજ ઉગતી નવી પેઢીને  અહિંસા. સત્યનો સંદેશ પહોંચાડી, ગાંધીજીના એક સ્વપ્નને શાકાર કરવા બિડું હાથમા જાલી એક સુંદર કાર્ય અતુલભાઈ કોઠારીએ કર્યું છે. હ્યુસ્ટનની પ્રજાનો એમને પુરોપુરો સહકાર સાંપડ્યો છે.મેયર બીલ વ્હાઈટ, કોન્ગ્રેશ લેડી મીસ શીલા જેકશન અને કૉન્સુલ જનરજ ઓફ ઈન્ડીયા સૌએ તન ,મનથી એમના કાર્યને વધાવી લઈ એમને કાર્યને ઘણુંજ પ્રોત્સાહન આપેલ છે.

                                                                    ૩૬ વરસથી અહીં અમેરિકા રહેતા શ્રી અતુલભાઈ પોતાની  સી.પી.એ પ્રાઈવેટ કંપની હતી. વતનની યાદ આવી. વતન પ્રેમી એવા અતુલભાઈને મેં પુછ્યું” અતુલભાઈ ભારત પાછા જવાનું આપનું પ્રયોજન શું છે?” એમણે ઘણોજ સુંદર જવાબ આપ્યો:”વતનનું ઋણ છે જે ચુકવવાનું બાકી છે” બસ એજ ઋણ ચુકવવા પોતાનો સમગ્ર બિઝનેસ આટોપી લીધો. જે વ્યક્તિએ  મોટાભાગની જિંદગી અહી વિતાવી છે ત્યારે આવો નિર્ણય લેવો એ સહેલી વાત તો નથીજ. પણ જે દેશપ્રેમી છે તે જિંદગીમાં મૂલ્યવાન વસ્તું જતી કરવામા એકપળની રાહ જોતા નથી.હ્ર્દય પૂર્વક ગાંધીજીની અસર તળે જે પણ વ્યક્તિ આવે તેમાં ત્યાગની ભાવના પહેલા આવે છે! યાદ આવી જાય છે:

                                                                    વેશ, વાણી , વર્તને હસતી હતી જે સાદગી,
                                                                    રમતી રહી છે આજ પણ ક્યાંક સંતો સંગે સી!

                                                                     ઉપરોકત પંક્તિ ઓ ના દર્શન મને એમનામાં જોવા મળ્યા.ધન્ય છે!  દેશની દાઝ,ગાંધીની યાદ! અતુલભાઈ, આપના હ્ર્દયમાં કંડારી છે. અહીં હ્યુસ્ટનનું ગાંધીવાદનું સુકાન ડૉ.મનીશ વાણી અને એમની સયુકત કમિટિ સંભાળશે અને એમણે પ્રગટાવેલી જ્યોત હ્યુસ્ટનમાં, અમેરિકામાં સદા જલતી રહેશે એની મને ખાત્રી છે. ગાંધીજીના માર્ગે ચાલી રહેલ શ્રી અતુલભાઈ ગુજરાતી ભાષાના પણ ચાહક છે.ગુજરાતમાં વિસરાતી જતી આપણી માતૃભાષા ગુજરાતી વિશે ઘણાં  ચિંતીત છે. ગુજરાતમાં સ્થાયી થઈ ગુજરાતી ભાષાને પ્રાત્સાહિત કરવા માટે એ પ્રયત્નશીલ બનશે એની મને ખાત્રી છે..ઓગષ્ઠ,૭મી ,૨૦૧૦ના દિવસે, હ્યુસ્ટન આર્ય સમાજના હોલ માં  વિદાય સમારોહ યોજવામાં આવેલ જેમાં હ્યુસ્ટનના કૉન્સુલ જનરલ ઓફ ઈન્ડીયાના માનનિય સંજય અરૉરની હાજરીમાં ભાવભીનીં વિદાય આપી.વિશ્વદીપ બારડે એમની ખાત્રી આપતું  એક હિન્દી કાવ્ય રજૂ કર્યું: યે વાદા રહા હમારા !

                  ये वादा रहा हमारा..
 
ज्योत जलाई ह्युस्टन मे  सत्य-अहिसा गाधीबापु के अच्छे आदर्शो की,
                ये ज्योत सदा ही जलती रहेगी यहा..ये वादा रहा हमारा.

 

हम ना जुकेगे कभी,किसीभी हालतमे,  साथीओसे हाथ बढाकर
              बस चलते ही रहेगे मझीलकी ओर..ये वादा रहा हमारा

 

आनेवाली नई सुबहको सुनहरी बनाकर बापुकी राह पर ले जायेगे हमसब,
                 प्यार और शातीका सदेश देगे यहा..ये वादा रहा हमारा.

 

मुश्काराता हुआ चमन बनाया  ह्युस्टनमे, एक अच्छा बागवान बनकर
                 सब साथ मिलकर जतन करेगे .ये वादा रहा हमारा.

 

विदेशमे रहकर  अपने वतनकी शान बढाई,बापुकी हरपल सबको याद दीलाई,
                  आपके अच्छे आदर्शको सिनेपर रखेगे..ये वादा रहा हमारा

 

कभी ना भुल पायेगे आपकी याद जरूर आयेगी ,आप जहाभी रहो हरकामना 
                  सदा सफल हो,हम आपके साथ है..ये वादा रहा हमारा

-विश्वदीप बारड

 

લગ્નગીત-ફટાણા

*****

*******************************************

*************************************

*****************************************

*****************************************

નારી! તું તારિણી..

                                                                       

સમાજમાં માતૃશક્તિની સ્થાપના

  આજે સ્ત્રી ઘરમાંથી બહાર તો નીકળી છે, પણ તે કેવળ કારકિર્દી બનાવવા માટે નીકળી છે. તેમાં તેણે અદભુત સફળતા પણ મેળવી છે અને જ્વલંત વિક્રમો પણ સ્થાપ્યાં છે. તેમ છતાંય, એ બધામાં એની નાગરિકતા પ્રગટ નથી થતી. સ્ત્રીએ સમાજને પરિવાર નામની ભેટ આપી. પરિવારમાં સ્નેહ, સહયોગ, સમર્પણનાં મૂલ્યો સ્થાપ્યા. સમાજમાં અ બધાં મૂલ્યો છે પરંતુ ગૌણરૂપે છે.ચલણી સિક્કા રૂપે તો સમાજમાં બળનું, સત્તાનું, સંપત્તિ અને હિંસાનું ચલણ છે.આવા ઉપદ્રવકારી મૂલ્યોનું ચલણ રહેશે ત્યાં સુધી સ્ત્રી સૌથી વધારે શોષિત, પીડિત વર્ગ તરીકે રહેશે. પોતાનું શોષણ અટકાવવા અને સમાજને નવી દિશા આપવા માટે સ્ત્રીએ પોતાના સાચા સ્ત્રીત્વ સાથે સમાજમાં પદાર્પણ કરવાનું છે.ઘરની બહાર નીકળી કેવળ પુરુષોનું  અંધ અનુકરણ કરવાનું નથી.પુત્રી, બહેન, પત્નિ અને માતા ઉપરાંત હવે “નાગરિક”ની ભૂમિકા પણ નિભાવવાની છે.સમાજનું મૂખ્ય ઘટક છે-નાગરિક.
                                                                         બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો સ્ત્રીએ ‘અહિંસક સમાજ’ની સ્થાપના કરવાની છે.આ અહિંસક સમાજની સ્થાપના માટે સમાજમાં માતૃશક્તિનું પ્રાગટ્ય થાય એ ખુબ જરૂરી છે.અત્યાર સુધી માતૃશક્તિ પરિવારપર્યત સીમિત રહી, પરંતુ હવે માતૃશક્તિએ સમાજ નિર્માણ માટે સક્રિય બનાવવાનું છે.આજના યુદ્ધપીડિત અને હિસાદગ્ધ જગત માટે તારકશક્તિ કોઈ હોય તો તે કેવળ આ માતૃશક્તિ છે. આજે બે ચીજ વકરી ગઈ છે. હિંસાએ ‘અતિહિંસા’નું અને ભોગે ‘અતિભોગ’નુ સ્વરૂપ ધારણ કર્યું છે.
                                                                          વિજ્ઞાને અણુ-પરમાણુ બૉમ્બ સર્જીને કબ્રસ્તાન બનાવવા તરફ તે આગળ લઈ ગયું છે અને ભોગને અમર્યાદપણે ભોગવવાની તૃષ્ણા બહેકાવી મૂકીને પૃથ્વીને નરકાગાર બનાવવાની તરફ આગળ લઈ જઈ રહ્યુ છે.’અતિહિંસા’ અને ‘અતિભોગ’માં સૌથી વધુ સહન કરવાનો વારો કોઈને આવતો હોય તો તે છે-“સ્ત્રી”. યુદ્ધમાં પુરુષોની તો માત્ર જાનહાનિ થાયછે, પરંતુ સ્ત્રીઓને તો પોતાના જીવ આપતાં અગાઉ અનેક પ્રકારની અમાનુષી નરકલીલામાંથી પસાર થવું પડેછે. ભૂખ્યા વરૂ જેવા સૈનિકોની ધખધખતી વાસનાના શિકાર બનવું, સામુહિક બળાતકારોના ભોગ બનવું, અંત:સત્વને કચડતું અનુભવવાની સાથોસાથ પોતાના ગર્ભમાં અવાંછનીય યુદ્ધબાળોને ધારણ કરવાં, જેમના કોઈ પિતા હોતા નથી.કચરાનું સ્થાન ખુણાના ઉકરડામાં હોય , તેમ આવી યુદ્ધપીડિત સ્ત્રીઓ માટે “વેશ્યાલય” એજ એકમાત્ર ઉગારો બની રહે છે. સ્ત્રી એટલે કોઈ સ્વંતંત્ર માનવચેતના નહી, સ્ત્રી એટલે ભોગવવાનું એક સાધન, મન બહેલાવવાની એક ચીજ, રૂપકડું રમકડું, ઢીગલી!

                                                                       તો આ ‘અતિહિંસા’ અને ‘અતિભોગ’ના મૂલ્યોને સ્થાને ‘અહિંસા” અને સંયમની સ્થાપના માટે સ્ત્રીઓ બહાર આવે.પુરુષોનું માત્ર અનુકરણ કરવા નહીં. યુગ-યુગાંતરથી પુરુષોએ સમાજ ચલાવ્યો પૃથ્વી પર લોહીની કેટલી નદીઓ વહી? માનવ સમાજે કેટલા યુદ્ધો જોયાં? જંગલમાં જંગલી પ્રાણીઓ હિંસા કરે છે, પરંતુ માનસ એવો તો લોહીતરસ્યો બની ગયો છે કે સતા અને સંપત્તી જેવી ક્ષુદ્ર બાબતો માટે પૃથ્વી પર સતત લોહી રેડતો રહે છે, એટલે  પુરુષોનું  અનુકરણ કરી હાથમાં બંદુક ઉપાડવા કે શરાબની બોટલ લેવા સ્ત્રીએ સમાજ વચ્ચે આવવાને જરૂર નથી, એના કરતા એ ઘરની ચાર દીવાલો વચ્ચે  રહે  તે વધારે સારુ છે. સ્ત્રીએ ઘરની બહાર સમાજ વચ્ચે આવવાનું છે, તે આ યુદ્ધો નાબૂદ કરી’અહિંસા’ની સ્થાપના માટે, ‘શાંતી’ને સાકાર કરવા, સત્તાને સ્થાને સેવા, સ્પર્ધાને સ્થાને સહકાર, ‘ભોગ’ને સ્થાને’સંયમ’ની સ્થાપના કરવા આવવાનું છે…(ક્રમશ)

સંકલન: વિશ્વદીપ
“નારી! તું તારિણી”-મીરા ભટ્ટ