શોધ(એકીશ્વાસે વાંચો)

 આપણે એક એવા જાદુગરની શોધમાં છીએ જે ઘડિયાળને આંખ અને પગ  આપે એટલુંજ નહિ ચશ્મા અને મોજાં પહેરાવે હવાના  હાથને પાછળથીબાંધી ધક્કેલી દે મિલોની ચીમનીઓમાં નીચે સૂતેલા કારીગરના પોલાદી સ્વપ્નાં તેની ખૂલ્લી નાસિકામાંથી ધોળા  કબૂતરનાં રૂપ લઈ ઊડી જાય સારોવરના કાંઠે ખોપરિઓના  હારડા જેવાં વૃક્ષો પ્રભુનો’ મૅસેજ’ આપતા ‘વાયરલેસ પોલ”બની જાય પાંદડે પાંદડે પ્રલયની તારીખોના સિક્કા માર્યા હોય ઘરડા ચિત્રગુપ્તના હાથનાં વાહનો અને સાંચાઓના ઠરડાયેલા ઘાંટા સૂરજચંદ્રના ગળે ઘંટની જેમ કે ઘંટીના પડિયાની પઠમા લટકાવેલા જોઈ શકાયતો સોનાની બિલાડી અને તાંબાની ઊંટની જાત્રાની ગાથા નરકનું નગારું પીટી ગાઈ શકીએ થરમોસમાં પુરાયેલા સાત સંમુદરોનું મંથન બૂચ ખોલતાં સમી જાય પ્રતિકરૂપે એક પરપોટો તર્યા કરતો હોય બૃહસ્પતિના વ્યભિચારિ જોવા મળે જેમાં શહેરનું એક ટાવર અન્ય મિનારાને આંગળીના સંકેત કરી સમજાવે કે ચલો ઊઠો અહીંથી આ  ઠીંગણશીઓના મલકમાંથી આપણે મક્કા હજ કરી આવીએ અને રુદને ચઢેલા કાબાના પથ્થરને શૂન્યનું અભ્ય્ંગસ્નાન આપીએ ખૂરશી ખાલી પડતી નથી થાકી ગઈ છે એ અને  પયગંબરોનો વસ્તી વધારો જાદવાસ્થળી કરાવ્યા વિના નહી રહે નદીઓના નીર સુકાઈ સુકાઈને લોકોને લોહીનું પાણી પૂરું પાડવાના પેંતરામાં નોતરી રહી છે તેમ એક સ્વિચ દબાવો ને આકાશનું પતરું આખું હેઠે આવીને  અળસિયા સુધ્ધાંને રિપ્રેસ કરીને ચાલ્યું  જઈ શકે સ્કાયસ્ક્રેપર પરના ધાબેથી એક શુષ્ક પાંદડું ધુબાકા સાથે’ડાઈ’ લાગાવે ત્યારે ડામરના સરોવરે સરતી એક મોટી હાઉસબોટનું બૅન્ડ(ઈન એટેન્ડન્સ) અખિયા મિલાકે જીયા ભરમાકે વગાડતું એ પરદેશી પર્ણને વાસંતી વાઘો પહેરાવીને જ છૉડે રેડિયો પરથી રનિંગ સાઈરનો વાગતી જાય જેની ધૂનમાં પ્રત્યેક  પ્રાણીના શ્વાસમાં એકે એક તીતીઘોડો પહેલાં રોક ઍન્ડ રોલ કરીલે  અને જંપી જાય જેના ધ્વનિનામ પ્રતિબિંબો  ઝૂંપડાની જાળી પાસે ઝૂલતા કૂર્માવતાર કે વરાહાવતારનાં કૅલેનડરોને ઊંચાનીચાં કરે ખૂણે ખાચરાનું ખણે ચઢેલું ખરજવું લોહીલોહાણ થઈ એક નવો પોપડો રચી દે તેની તળે અનેક નગરના બ્રહ્માંડોની વસાહત સ્થાપી શકાય પણ હવે તો ઈંડાની જ સપ્તધાતુ દૂષિત થઈ છે ત્યાં હાય જાદુગર, ઓય જાદુગર…જયહિન્દ.

-રાધેશ્યામ શર્મા (૦૫-૦૧-૧૯૩૬૦)નવલકથાકાર, કવિ,વાર્તાકાર, વિવેચક.સંપાદનો અને અનુવાદો પણ કર્યા છે. અવારનવાર દેશ-પરદેશના કાવ્ય આસ્વાદો પણ કરતા રહ્યા છે.’આંસુ”, નિષ્કારણ’એમના કાવ્ય સંગ્રહો.નવોદિત કવિઓને પ્રોતસાહિત કરનાર,સાદગી ધારણ કરતા એક ઉત્તમ કવિ.
 

તોફાન-મેઘનાદ ભટ્ટ

મારા શૈશવના સ્મશાનમાં
પોઢી ગયેલી ક્ષણોને
પુનર્જન્મ  આપો
તો…

દરિયાની ભીંસમાં ચગદાયેલ આ શહેરને
મારા  ગામની નદીથી  નવડાવી દઉં,
સમુદ્રનાં આ તોતિંગ  મકાનો પર
નદી ઉપરનાં હિરણ્યગર્ભ  વૃક્ષોનાં
હરિયાળાં તોરણો બાંધી દઉં
અને
ગાડા નીચેના શ્વાન જેવા
જનસમુદાયને,
મારા ફળિયાના રાજા
-ઓલા  લાલિયા કૂતરા
જેવી  રાડ પાડતાંય શીખવી દઉં.

કલ્લોલથી  કલબલ   કરતી
મારા  શૈશવની એ ક્ષણોના
પુનર્જન્મને આવકારવા
ફાઉન્ટનના સુકાયેલા ફુવારામાં
એક એવું તો ધનંજય બાણ મારી દઉં
કે
અસહાય બનીને
ભરસભામાં દ્રોપદીનાં વસ્ત્રહરણના મૂક  સાક્ષી બની
રહેલા
ભિષ્મ પિતામહની  નીંદરઘેરી આંખો
ઉના એ પાણીની છાલકથી
સદાયને માટે
ખૂલી જાય, ખૂલી જાય.

– મેઘનાદ ભટ્ટ(૨૪-૧૦૧૯૩૬-૨૨-૦૪-૧૯૯૭) ૧૯૮૦માં પ્રકટ થયેલા કાવ્ય સંગ્રહ’છિપલાં’માં આ કવિ કહે છે ‘કવિતા  મારે માટે જીવનનું એક ‘કમિટમેન્ટ’, પ્રતિજ્ઞાકર્મ છે, રહેશે. મેઘનાદની કવિતા વલોવી નાંખે , અસ્વસ્થ કરી મૂકે એવી છે . કવિતા નએ વિષાદ એના લોહીમાં છે. બીજો સંગ્રહ’મલાજો’૧૯૮૮મા પ્રકટ થયો.

નારી ! તું તારિણી-મીરા ભટ્ટ.

આપ-ઓળખનો પરોઢ સમો ઉઘાડ

મીરા બેન ભટ્ટનું મૂળ વતન ભાવનગર,સ્ત્રી ઉદ્ધાર, સ્ત્રી -શક્તિ  જાગરણ એ એમનું પપ્ર્મૂખ કાર્ય રહ્યું છે. હું એમને ઘણાં સમયથી મળાવાની ઈચ્છા ધરાવતો હતો કે જ્યારે વતન જાવ ત્યારે આ લેખિકાને મારે જરૂર મળવું છે. એમના વિષે ઘણું જ સાંભળ્યું હતું .પણા જ્યારે રૂબરૂ એમને વડોદરા મળ્યો ત્યારે એવો અહેસાસ થયો કે જાણે એમને હું વર્ષોથી ઓળખું છે, એટલી આત્મયિતા બંધાય ગઈ. એક મોટી બહેન મળી એટલો પ્રેમ મળ્યો, ઘણી વાતો કરી  અને અત્યાર  સુધીમા એમના લખેલ બધાજ પુસ્તકો મને ભેટ રૂપે આપ્યાં,આશિર્વાદ પણ મળ્યા.એમની આ બુક”નારી! તું તારિણી”માંથી થોડા અવરતણો લેખ રુપે મુકી રહ્યો છું, આશા છે કે આપ સૌને ગમે.)

  **************************************************************************

 આજના યુગની નારી શોધી રહી છે પોતાનો ચહેરો,સાચ્ચો ચહેરો, કોઈ પણ મહોરા વગરનો ચહેરો. આજે સમસ્ત વિશ્વના નારી સમાજની આપ ઓળખની એક ઊંડી તલાશ, એક ગહન ખોજ ચાલી રહી છે-જીવનનો અર્થ પામવા એ મથી રહી છે.

  અરીસા સામે યુગયુગાંતરથી એ ઊભતી આવી છે.કોઈ એ કહ્યું “નારી તું તો કામિની છું , મોહિની છું  અદભૂત છે તારી કાયા. કામણાગારાં છે તારા રૂપ!તું પૃથ્વી પરનું અમૃત છે!”

  કોઈકે કહ્યું,’ નારી  તારું મંગળામય રૂપ છે તારું માતૃત્વ. હે મા, તું તો સાક્ષાત પ્રભુનો પયગંબર છે. તું મુક્તિદાયિની માતા.’

કોઈને એને “નારી તું નારાયાણી’ કહી, તો કોઈકે નારી-નરકની ખાણ’ રૂપે પણા બિરદાવી. કોઈકે એને ‘લક્ષ્મી’ કહી તો કોઈકે એને ‘પથ્થરો’પણ કહી . અત્યાર સુધી બીજાએ એને જે જે વિશેષણો આપ્યાં તેમાંજ પોતાના પ્રતિબિંબ ને શોધતી રહી. પરંતુ આજની સ્ત્રીને હવે આ ઈતર સાથે જોડાઈને  આવતી ઓળખ પર્યાપ્ત નથી. એણે   તો હવે જાણવું છે કે  એ પોતે કોણ છે? કોઈના અનુસંધાનને ઓળખાતું રૂપ નહીં, પોતાનું સગું રૂપ! મૂળ સ્વરૂપ! પોતાના જ પગ પરૂ ભેલું , સ્વાયત્ત, સ્વાધિન, સ્વતંત્ર રૂપ!

   અત્યાર સુધી એ પોતે સુધ્ધા પોતાને પુરુષ   સાથેના સંબંધે જ ઓળાખાતી રહી. દીકરી, બહેન, પત્ની, મા જેવી બીજી અસંખ્ય ભૂમિકાઓ  યુગયુગાંતરથી એ ભજવતી  આવી, પરંતુ  ક્યારેય એણે અંતરમાં ડોકિયું ન કર્યુ કે આખરે તે પોતે  કોણ છે?

દર્પણા તો એનું એ જ છે, પણા કોણ જાણે ક્યાંથી એનાં વિધવિધ સ્તર આજે નારી સમક્ષ ખૂલ્લાં થઈ રહ્યાં છે અને કવિ ઉશનસ કાહે છે તેમ ,

  “દર્પણામાં ફૂટ્યું  ક્યાંથી આટલું અતલણું !
   ઊભી   ઊભી   ઊંડી  જાઉં    છું ઊતરી !”

આજે સ્ત્રી પોતાના વ્યક્તિત્વને લપેટી વળાગેલા બહારના તમામ વઘા ઉતારી અરીસા સામે જોઈ પોતાનું મૂળ સ્વરૂપ શોધવા  નીકળી છે ત્યારે પ્રતિતી થાય છે કે પોતાની ભીતર તો શક્તિનો અખૂટ -અપાર  મહાસાગર ઘૂઘવી રહ્યો છે! એ પોતાના પગ પર ઊભી રહેલી એક સ્વતંત્ર હસ્તિ છે.
   એ ‘બિચારી’નથી , ‘ઓશિયાળી ‘ નથી ‘ગોણ “નથી. પાણો તો હરગીજ નથી જ નથી. એ  તો એક …( ક્રમશ..)

એક ગઝલ-“નયન” ગાંધી

તને  આખું  ચમન  છોને  જુએ  છે   ખૂબ  ધારીને,
તને   હું  બાગમાં   લાવ્યો  નઝર એની  ઉતારીને.

દવા  સામે    નથી  મારી    કદી  શિકાયત   પણ,
ભલા  તું  એક વેળા  તો  તપાસી  લે,   બિમારીને.

મિલનમાં  પણ વિરહની વેદનાઓ  યાદ  આવે છે,
ફરી  કંપે  બદન, એના   વિશે  પાછું     વિચારીને.

ખબર  છે કે    કદીયે  જાન  મારો   તું  નહીં  માગે,
કરું    છું   એટલે  વાતો    મહોબતની    વધારીને.

મને  એની ખબર ક્યાંથી  પડે  કે  શું   લખું છું હું,
‘નયન’ તું ગોઠવીને  વાંચજે  કાગળ  સુધારીને.

મા-બાપની ફરજો..

Cross am I sometimes

with my little daughter

fill her eyes with tears

forgive me Lord;

united my various soul

sole watch man of the wide

& single stars.

-john Berryman

*******************************

ઘણા   માણસો    હમેશાં   ઉપદેશ    આપીને
અને    પોતાથી   નાના  હોય   તેમને  ઠપકો
આપીને સામી વ્યક્તિનાં દિલ દુભાવતા   હોય
છે. જાણે  પોતે જ પવિત્ર  રહી  શકે છે  અને
પોતે  કોઈ  ભૂલ  કરતા  નથી  અને  પોતાનાં
પુત્ર-પુત્રી  કંઈ ભૂલ કરી બેસશે  તેમ  માનીને
ટોક    ટોક  કરતા  હોય  છે. તેમ કરીને  આપણે
તદ્દન   કોમળ     હૈયાને  દુભાવીએ     છીએ.
આપણાં બાળકો  આપણા  આત્મા  જેવાં  છે તે
આત્માને પીડવા તે આત્મપીડન જેવું છે. તેને
પીડવાને  બદલે  એ  બધા  સાથે  આત્મસાત
થઈ  જવું  જોઈએ.આકાશના તારા  પ્રકાશીને
પોતપોતાની  ચોકી  કરે   છે તે  રીતે  તમામ
બાળકો  પોતાનું આત્મપરિક્ષણ  કરીને પોતાની
જ   ચોકી  કરે     તેવી  સ્વતંત્રતા  મા -બાપે
બાળકોને  આપવી  જોઈએ.

“પ્રેરણાની પળોમાં”-કાન્તિ ભટ્ટ

કાર્ટુન( હસો અને હસાવો)-મહેન્દ શાહ

-Mahendra Shah

**************************************************************************************************

“સ્ત્રી”.ચંદ્રકાંત બક્ષીની દ્રષ્ટીએ..

સ્ત્રીઓ સતી થાય છે એકજ જગ્યાએ-બીજાની પથારીમાં.

“સ્ત્રી બુદ્ધી પગની પાની એ “.જેવી કહેવત શોધનારના  આખા  શરીરમાં કદાચ બુદ્ધીનો  કોઈ ડિપાર્ટમેન્ટ જ નહીં હોય!

સ્ત્રીની સુખની  શું વ્યાખ્યા છે. એ સ્ત્રીને સ્વયં  ખબર હોતી નથી, અને મહાન માનવશાસ્ત્રી સિગમંડ ફ્રોયડે અભ્યાસ  કર્યા  પછી લખ્યું કે સ્ત્રીને જીવનમાં શું જોઈ એ છે એ હું સમજ્યો નથી!

સ્ત્રીને નવો અધિકાર પ્રાપ્ત  થઈ ચુક્યો છે , રાઈટ ટુ (માય) બોડી! મારા શરીર પર મારો અધિકાર ! અને  અધિકાર બોધનો અગ્નિ સમાજનાં બધાં જ પારંપારિક રૂઢિચુસ્ત સમીકરણોને બુઝાવી દેશે.

એકલી સ્ત્રીનો સૌથી ક્રૂર  શત્રુ  હોય છે, ભવિષ્ય. અને સૌથી ક્રૂર ભય  હોય છે એકલતા.

ઔરતોની આંખો જિંદગીભર બુઢ્ઢી થતી નથી…

મમ્મી સૌથી વહેલી ઊઠે છે, સૌને સૂવાડીને એ સુવે છે. રાત્રે દરવાજા બંધ કરીને  અંધકારને કાઢી મૂકે  છે, સવારે બારીઓ ખોલીને અજવાળું લઈ આવે છે. ગળું ભરાઈ આવે એવું સરસ હસે છે. ભૂખ લાગે છે, ખૂશી થાય છે. લોહી  નિકળે છે, ગળું  ગરમ થાય છે, આંખો બળે છે ત્યારે  મમ્મી ચોવીસે  કલાકનો કબજો લઈ લે છે. મને હજી  સમજાતું નથી કે  દરેક મમ્મી કેવી રીતે   ઘરમાં સૌથી વહેલી ઉઠે છે, અને સૌથી મોડી સૂઈ  જાયઈ છે? દરેક મમ્મી  જગતની શ્રૅષ્ઠ  રોટલી  કેવી રીતે  બનાવે છે? દરેક મમ્મીની આંખો સૌથી સ્વચ્છ કેવી રીતે  હોય છે? દરેક મમ્મી કેમ કંઈ  માગતી નથી?

સ્ત્રીઓ માટે મને જરા સૉફ્ટ કોર્નર છે, હું આજીવન સ્ત્રીઓનો પ્રેમી  રહ્યો છું. બહેન ન હતી, માતા  નથી, અને મને લાગ્યું છે કે સ્ત્રી છે માટે પૃથ્વી ફરે છે, ઋતુંઓ  બદલાય છે, સૂર્ય ઊગેછે, જિંદગી  ગુજરતી  જાય છે. આ પૃથ્વી પર સ્ત્રી ન હોત તો હું કદાચ આપઘાત કરી નાંખત…

 

 

 
 

તુલસીનું પાંદડું..

મેં  તો  તુલસીનું  પાંદડું  બીયરમાં નાખીને  પીધું.

ઘાસભરી  ખીણમાં પડતો વરસાદ
           ક્યાંક છૂટાછવાયાં  ઢોર  ચરતાં,
ભુલકણી  આંખનો ડોળો  ફરે ને
           એમ  પાંદડામાં  ટીપાંઓ  ફરતાં.

મેં તો આબરૂના  કાંકરાથી પાણીને કુંડાળું દીધું.
પાણીનાં ટીપાંથી  ઝગમગતા   ઘાસમાં
           નભના ગોવાળિયાઓ ભમતા,
ઝૂલતા  કંદબના  ઝાડમાંથી મોઈ ને
          દાંડીઓ  બનાવીને  રમતા.

મેં  તો  વેશ્યાના  હાથને  સીતાનું  છૂદણું    દીધું.
મેં  તો  તુલસીનું  પાંદડું  બીયરમાં નાખીને  પીધું.

-અનિલ જોશી

 

હજારો ખેલ ખેલ્યા કરે..

કોઈ સ્મરણની હોળી, કોઈ સ્મરણની દિવાળી કરે,
મન   ક્યારે ક્યારે   કદી   જુદુ   જુદુ  જલન  કરે.

 

આશને   અરમાન  વચ્ચે  માનવી  ઘુંટાયા  કરે,
જિંદગી  કેવા   કેવા  તોફાનો     જગાવ્યા    કરે.

 

સમય-આધિને  ગોળ,  ગોળ   કેમ  ફર્યા    કરે?
અંતમાં તો  એમની  ઓળખાણ  ગુમાવ્યા   કરે.

 

ટુંકી    જિંદગીમાં    હજારો   ખેલ   ખેલ્યા  કરે,
અસ્તીત્વની   આરતી   ખુદની   ઉતાર્યા   કરે.

 

 

 

 

                                                                                            

 

સાંપડે…

 

યક્ષ વિરહીને ય કોઈ દૂત વાંદળ સાંપડે,
એમ મરિયમનો મને આ રિકત કાગળ સાંપડે.

રાત આખી થર્થરે છે પીતવર્ણા પાંદડા,
ફૂલપાંદડીએ પરોઢે સ્હેજ ઝાંકળ સાંપડે.

આભઊંચા કો’ક કિલ્લે તોપ થઈ ઝૂર્યા કરું,
ને સમયના મ્હેલની તો બંધ સાંકળ સાંપડે.

ઉંબરો ડુંગર થયો ને માંડવો પણ કંપતો,
સાવ કોરી આંખને પણ આજ ખળખળ સાંપડે.

સાદ દઈને દૂરથી આકાશ તો ઊભું રહે,
કોઈ ઝીણી ચાંચમાં પણ કાશ અંજળ સાંપડે.

એકસરીખું દ્ર્શ્ય જોયું મેં ફરીથી ચર્ચમાં-
ક્રોસ પર લટકી રહેલી એક અટકળ સાંપડે.

-હાર્દિક વ્યાસ

Happy Father’s Day !

 એ લડતા,વઢતા થોડી ટપલી મારતા,
       બીજા કાંઈ પણ કહે તો એમને એ લડતા,
બસ છોકરાને  સીધો રસ્તો બતાવતા.
 

લડાતા-જગડતા, મા ને સતાવતા,
       બાળ સહજ શેરીઓ ગજાવતા,
બસ  આંખ કાઢી ઈશારે  દબડાવતા.

મોડી રાત લગી  ગણિત શિખવાડતા,
       કક્કો-બારખડી નાનપણમાં  ગોખાવતા,
વહેલી પરોઢે એ સૌથી પહેલાં જાગતાં.

કુટુંબનો  બોઝ બસ એ એકલાં ઉપાડતાં,
       મા ની સંભાળ,ખૂબ ખૂબ રાખતાં,
ભોળા ભગવાન એ હસતો ચહેરો રાખતા.

કર્મવીર,ધર્મવીર, સાદુ જવન જીવતાં,
      ધર્મ બજાવી  લીલી વાડી ગયા મૂકતા
પુરૂષાર્થ આપનો, દિકરા મીઠા ફળ ચાખતા.

ઋણાનું બંધન, દિકરા કેમ કરી ચુકવતા?
    કદી ન કરી પરવા,નર્સિંગ-હોમ મુકતા.
આશિષ દેતા ગયા, છેલ્લો શ્વાસ છોડતા.

નમો હરદમ નમો, એ પ્યારા પિતા જીવતા,
    શીખો કઈ શીખો,એમના જેવું જીવતા,
મર્યા પછીની ફોગટ પોક,ન કરો નનામી ઉઠાવતા.

 
    

 

કિરણ ચૌહાણ -બે સુંદર કાવ્યો..

છળ                                                  બાંકડે
                         
શૂન્ય  પળ                                       કંઈ  જડે
મારું   સળ                                       કંઈ  નડે

મારું બળ                                        તું  રડે
શબ્દ  દળ                                     પરવડે?

જળનું છળ                                    હું ખતમ
આ વમળ                                    ‘ હું’ વડે

મન વિકળ?                               તન ને  મન
આવ મળ                                  બહુ  લડે

તુજ  નયન                                વૃધ્ધ  મન
રમ્ય  સ્થળ                                 બાંકડે.

-કિરણ ચૌહાણ

          

કબર બાંધો નહીં….

આશ    એની     ઉમ્રભર   બાંધો       નહીં,
રેતના    રણ    માંહે    ઘર  બાંધો     નહી.

આપ      શણગારો     અમારી    જિંદગાની,
નિત       નોખાં        નગર    બાંધો  નહીં.

લાજ    લૂટો      મા!   તમે        એકાંતની.
મુજ       ક્બર   પાસે  કબર   બાંધો    નહીં.

ત્યાંય      સળગાવી  છે   એણે   એ   દોઝકો,
આપ      મરવા  પર   કમર     બાંધો  નહીં.

અમને     છોડી      દો  અમારા   હાલ   પર,
આપ      આવીને    નજર     બાંધો    નહીં.

ક્યાંક        સૂરજને        કમોતે     મારશો,
ઓ  ‘જલન’  છોડો    સહર    બાંધો    નહી.

-જલન  માતરી

વિપાશાના બે સુંદર કાવ્યો.

વિપાશા-(૧૧-૦૪-૧૯૭૧) અમેરિકામાં જન્મ. અદભુત સંકલ્પશક્તિ.જન્મજાત રોગનો મુકાબલો કરીને પણ પીએચ ડીની ડિગ્રી પ્રાપ્ત કરી. કાવ્ય સંગ્રહ ” ઉપટેલા રંગોથી રિસાયેલા ભીંતો’ દિલ્હી સાહિત્ય  અકાદમીનું પ્રકાશન. મનોબળ સામે કોઈ પણા વિપરીત પરિસ્થિતિ ટકી  શકતી નથી એનું વિપાશા જીવતું, જાગતું ઉજ્જવલ  ઉઅદારણ..ચાલો એમના  બે સુંદર કાવ્યો માણીયે.

************************************************************************************************************

             (૧)  
અજંપો
મારા મનમાં એક ખાંચરામાં
સરકતો સરકતો
ક્યાંકથી  આવી પડ્યો છે.
ખબર નથી  ક્યાંથી?
કે પછી હું જ સરી ગઈ છું
એના એક ખૂણામાં?

          (૨)

મેં
મારી કીકીઓને  ડોળામાંથી કાઢીને
આંગળીમા  ચોંટાડી દીધી’તી, ટેમ્પરરિલી

ને  હવે
જ્યારે
હું એમને મૂળ જગ્યાએ મૂકવાનો
પ્રયત્ન કરું
ત્યારે
ના – ના એવો અવાજ આવે.

કદાચ ડોળાનો ઈગો ઘવાયો  હોય
કે પછી
કીકી મોટી  થઈ ગઈ  હોય.

 

સુંદર ગઝલ…

ફૂલ   છું  સુંઘો    મને
પર્સમાં     મૂકો   મને

ત્યાં નહીં તો ત્યાં પછી
ક્યાંક તો મળજો  મને

મેં  કશું પૂછ્યું  છે ક્યાં
ના, દિલાસો દો  મને

આમ ના સમજો  ભલે
આમ તો સમજો  મને

છો વચન પાળો નહીં
હાથ તો આપો   મને.

-કૈલાશ પંડિત

એકલાં લૂંટાઈ જઈએ!

કોને  કહી  શકીએ  જો   એકલાં  લૂંટાઈ   જઈએ?
            કોઈની  જાળમાં   કદાચ ઓ ફસાઈ જઈએ!

ક્યાંથી    નભે      વિરોધ, રોષ   એક    છાંયડામાં?
            મનાવે    કોણ કોણ ફરી જો રિસાઈ  જઈએ?

હવાલો   થઈ     ગયા   પછી    હૈયાની    આરઝુને,
            શાને  પરાઈ   નિંદમાં નાહક તણાઈ  જઈએ?

પોતાનો   હક  તણો  અમૂલ્ય  લાભ    ખાટી     લેતાં,
            કેવું  ખરાબ  લાગે જો અમથાં ચિઢાઈ  જઈએ?

પ્રભૂ    આશરે     મળેલ     સાથીદારને      તજીને,
             બીજાને   ખોળીને  વધારે  શું કમાઈ  જઈએ?

નિજ   યોગ્ય    સૌમ્યના  પતીલ    બાહુપાશમાં  રહે,
             ખોવાઈ  ન જઈ એ  તો બેવડાં ઠગાઈ  જઈએ.

-પતીલ

 

 

વૃદ્ધાવસ્થા..

ઝાંખા થતા ચહેરાઓની નજીક લાવી હથેળીથી પામવાના.

હોઠોના ફાફડાટથી  લય પામી  ગીતોને  માણવાનાં.

મન મૂકીને કરેલી  વાતોને  લવારો ગણે તે પહેલા
સ્નેહીઓને આપણા  ભારથી  હળવા  રાખવાના.

ચાર દીવાલોમાં આકાશ પામી
ખોડંગાતા  ખોડંગાતા  ફરસ  ઉપર
વગડા ખૂંધાનો  આનંદ  લૂંટવાનો.

મિત્રોના પીળા પડી ગયેલા ફોટાના  આલબમને
ધ્રૂજતે  હાથે  લઈ-પાછા મૂકી  દેવાના
સ્મૃતિના  ભંડારમાં  સાચવી  રાખેલું  ખોબોક જળ
ટીપે ટીપે-ફરી ફરી પી
ફરી ફરી પી
સમયને બહેલાવવાનો.

ખોબોળ જળ…
વૈતરણી  નદી…

-વિપીન પરીખ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

“પ્રેમ..”

 

લવ  કરવા માટે કૂદવું પડે અને ગોઠણ છોલાય ત્યારે ઊર્દૂની ઈશ્કિયા શાયરી કામ  આવતી નથી. પાનવાળાની દુકાને ઉભા  રહી ને આદમકદ આયનામાં  જોઈને વાળ ઓળતા  ગોરાચિટ્ટા સુંવાળા નવરાવો માટે ઉર્દૂના શેર ચરકતા  રહેવું  ઠીક છે , બાકી લવ એ જૂદી ચેલેન્જ છે. એમાં થોડાં મર્દ બનવું  પડે છે!

ગુજરાતી પુરૂષ બિચારો પ્રેમ  કરે પણ સામાન્ય દ્વિપગી  જવાન મનુષ્ય બાથરૂમની બહાર નિકળીને પણા ગાવું . ગુનગુનાવું ચાલું  રાખે તો સમજવું કે એ રોમાં કિત  અવસ્થામાં છે. આજ કાલની પેઢીને જુમ્મા…ચુમ્માની હ્ર્દયવિદારક ચીસો પાડવી પડે છે.૭૦ એમ. એમ.માં ભુસકા મારવા પડે છે. પ્રેમ એ  સરકસના  અંગ કસરતના ખેલ કરવા જેવો એક કઠિન વ્યાયમ બની  ગયો છે.

મારે માટે પ્રેમ દૈહિક છે, મૈત્રી બૌદ્ધિક છે.

પ્રેમ શબ્દ અમૂર્ત છે. પ્રેમ શબ્દ સંસ્ક્રુત શબ્દકોશો માં”પ્રેમન્ રૂપે અપાયો છે.

દરેક સ્ત્રી પ્રેમ કરવા લાયક હોતી નથી અને સૌથી મોટી ટ્રેજડી “Not to love “નથી પણ”Not to be loved ” છે.. આપણે કોઈને પ્રેમ ન કરીયે એ ટ્રેજડી નથી. કોઈ  આપણને પ્રેમ કરતું નથી એ ટ્રેજડી છે.

પ્રેમ કરતાં કરતાં કોઈ દિવસ કોઈને  શરદી  લાગતી નથી.

જે  પ્રેમમાં નિષ્ફળ  જાય છે એ જુગારમાં સફળ થાય છે…અને જે જુગારમાં પૈસા  ખૂવે છે એ પ્રેમમાં જીતી જાય છે.

પ્રેમ થવો એ તડકો જોવા જેવું કામ છે, તડાકો જોવાની ક્રિયાને વૈજ્ઞાનિક રીતે સમજાવી અઘરી પડે , પણ આંધળો માણસ પણ બંધ આંખોથી સમજી શકે કે તડકો ખૂલી ગયો છે.

-ચંદ્રકાંત બક્ષી

સિકદંર લાગું..

આમ    તમને   હું   ભલે  પ્રેમનો   શાયર  લાગું,
દર્દ  સરખાવીને    દેખો    તો    પયંબર    લાગું.

કોઈને   કામ    ન   આવે   તો  એ વૈભવ  કેવો?
ચાહું    છું  મોતી   લૂંટાવીને      સમદંર   લાગું.

ફૂલ    હોવાની  ખૂમારી     છે   મજાની    મિત્રો,
દિન   ખૂદા  એવા   ન  લાવે કે  હું પથ્થર  લાગું.

બંધ    મુઠ્ઠીને   એ    પોરસ    કે  ફકીરી   સારી,
ખૂલ્લા    હાથોને   ધખારો    કે     સિકદંર  લાગું.

ઓશ  લેવી  પડે પથ્થરની, મને   માન્ય  નથી,
શૂન્ય  છું, ઠીક   છું , ઈશ્ક  નથી  ઈશ્વર  લાગું.  

-શૂન્ય  પાલનપૂરી

 

જોયા કરું…

ભવનો    તરસ્યો    હું     ઠગારાં   વાદળાં    જોયા  કરું,
આંખડી     લ્હોયા    કરું   ને   ઝાંઝવાં       જોયા    કરું.

આવશે  તો     એકદિ’    એની    નજરમાં    આ   દશા,
આંધળો      વિશ્વાસ    એની     આંખમાં      જોયા  કરું.

કોણ    જાણે     ચિરપરિચિત   હોય   જખ્મો   એ  બધા,
હું      સિતારાઓ    ગણીને      આસમાં     જોયા   કરું.

જિંદગીમાં     દર્દનો      આવો      નશો   કાયમ    રહે,
જે    મળે    છે  ભાનમાં      બેભાનમાં     જોયા     કરું.

દુર્દશા     તો    થાય     છે     બન્ને   જણાંની  શું  કરે?
એ, મને     જુએ  અને    હું    ખ્વાબમાં   જોયા    કરું.

રાહ     મારી    આપ   સામા  તટ  ઉપર   જોતાં   હશે,
એ    ખયાલોમાં     તમોને     ક્યારના      જોયા   કરું.

શાપ    પણ    કૈં     કેટલી    વેળા    બને  અશીર્વચન,
આપના      જુલ્મોમહીં    હું     તો    વફા    જોયા  કરું.

મુજને   તો  એની  દશાનો   ખ્યાલ    છે  ‘મેહુલ’  ઘણો,
એટલે     દિનરાત     એને      ધ્યાનમાં    જોયા    કરું.

-સુરેન ઠાકર -મેહુલ’