એક જ દે ચિનગારી

(૦૧-૦૫-૧૮૯૫ – ૧૦-૦૩-૧૯૭૮)

  રાગ-ભૈરવી

એક  જ દે   ચિનગારી, મહાનલ !
         એક જ દે ચિનગારી.

ચકમક  લોઢું   ઘસતાં   ઘસતાં
               ખરચી જિંદગી સારી;
જામગરીમાં તણખો ન પડ્યો,
         ન ફળી મહેનત મારી,
મહાનલ,એક જ દે ચિનગારી.

ચાંદો સળગ્યો, સૂરજ સળગ્યો,
        સળગી આભ- અટારી;
ના સળગી એક શગડી મારી-
         વાત વિપતની ભારી,
મહાનલ! એક જ દે ચિનગારી.

ઠંડીમાં  મુજ  કાયા  થથરે,
          ખૂટી   ધીરજ  મારી;
વિશ્વાનલ! હું અધિક ન માગું-
          માગું એક ચિનગારી,
મહાનલ! એકજ દે ચિનગારી.

*********************
‘એક જ દે ચિનગારી’ ગીત અમારી પેઢીએ પ્રાર્થનારૂપે ગાયું છે. કવિએ સુખસંપત્તિનો લોભ નથી દાખવ્યો.કશી મોટી આકાંક્ષા વ્યકત નથી કરી, માત્ર એક પ્રકાશકણ માગ્યો છે. જ્ઞાનની આ અભીપ્સા ગીતાના અનાસક્ત કર્મ સાથે સંવાદિતા ધરાવે છે. લોકભાષાની લઢણનો  ઉપયોગ કરી લખાયેલ ગેય રચના ‘ગામઠી-ગીતા’ હળવી શૈલીએ લખાયેલી રચના લાગશે પણ એની લોકપ્રિયતાના મૂળમાં વિનોદ નથી, ગીતાનો મર્મ અને બોલચાલની ગુજરાતી ભાષા કવિને આત્મસાત થવાનું  પ્રમાણા છે.’ -રઘુવીર ચૌધરી

હું પોતે સ્કુલમાં હતો ત્યારે મારી બે પ્રિય પ્રાર્થના ‘ મંગળ મંદિર ખોલો” અને’ એક જ દે ચિનગારી’..આજે નિવૃત થયો તો પણ આ મારી બે પ્રિય પ્રાર્થના રહી છે. હું ત્યાં સુધી કહું કે કવિશ્રી હરિહર ભટ્ટે   આ એક જ કાવ્ય લખ્યું હોત તો પણ ગુજરાતી સાહિત્ય ક્ષેત્રે-  તેમજ લોક-જીભે , સદાને માટે   અમર બની રહેત.સરળ સાદી  ભાષામાં બાળકથી માંડી પૌઢ ઉંમરની
વ્યક્તિના ટેરવે  રહેતી પ્રાર્થના  એટલે.. ‘એક જ દે ચિનગારી’. -વિશ્વદીપ